Blog Tư Vấn Pháp Luật - Long Phan PMT: Khởi kiện tại Tòa án để giải quyết tranh chấp đất đai có được không?

Trong bất kỳ thời kỳ nào, đất đai cũng có vai trò quan trọng đối với con người. Đất đai đã và đang góp một phần quan trọng trong sự phát triển của kinh tế, xã hội của tất cả các quốc gia. Tuy nhiên, khi lợi ích không còn cân bằng thì rất dễ phát sinh tranh chấp. Vì vậy, khi tranh chấp đất đai xảy ra, người dân sẽ phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình? Liệu có được khởi kiện tại Tòa án để giải quyết tranh chấp đất đai hay không? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết thắc mắc trên của quý khách hàng.

Giải quyết đất đang tranh chấp

Tranh chấp đất đai là gì?

Theo giáo trình Luật đất đai, Trường Đại học Luật Hà Nội (2003) có định nghĩa rằng: Tranh chấp đất đai, hiểu theo nghĩa rộng là biểu hiện sự mâu thuẫn, bất đồng trong việc xác định quyền quản lý, quyền chiếm hữu, quyền sử dụng đối với đất đai, phát sinh trực tiếp hoặc gián tiếp trong lĩnh vực quản lý và sử dụng đất đai. Theo nghĩa hẹp, tranh chấp đất đai là tranh chấp phát sinh giữa các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật đất đai về quyền và nghĩa vụ trong quá trình quản lý và sử dụng đất đai.

Và theo quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2013 thì tranh chấp đất đai được pháp luật định nghĩa là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.

Cơ chế giải quyết tranh chấp đất đai được quy định như thế nào?

Tranh chấp đất đai là một loại tranh chấp rất phổ biến hiện nay. Do đó, pháp luật quy định khá nhiều phương thức giải quyết nhằm hạn chế quá tải tại một/một số cơ quan. Hiện nay, tranh chấp đất đai được giải quyết bằng những phương thức sau:

• Hai bên tự thương lượng, hòa giải hoặc yêu cầu hòa giải viên hỗ trợ hòa giải tại cơ sở;
• Gửi đơn yêu cầu UBND cấp xã chủ trì việc hòa giải;
• Gửi đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp đất đai

Các trường hợp tranh chấp đất đai buộc phải hòa giải

Trường hợp bắt buộc phải hòa giải cơ sở

Căn cứ khoản 1 Điều 202 Luật đất đai 2013 và Luật hòa giải ở cơ sở 2013 có quy định Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự chủ động hòa giải với nhau hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở. Riêng đối với việc hòa giải ở cơ sở, tức là hòa giải tại thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, tổ dân phố, khu phố, khối phố và cộng đồng dân cư khác, sẽ có hòa giải viên đứng ra hướng dẫn, giúp đỡ các bên đạt được thỏa thuận, tự nguyện giải quyết với nhau các mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm pháp luật theo quy định của pháp luật.

Trường hợp không thể tự hòa giải, các bên có quyền lựa chọn làm đơn yêu cầu UBND cấp xã tiến hành mở phiên hòa giải hoặc khởi kiện thẳng ra Tòa án nhân dân. Tuy nhiên, việc hòa giải tại UBND xã chỉ bắt buộc đối với các tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất được quy định chi tiết tại khoản 2 Điều 3 Nghị định số 04/2017/NQ-HĐTP. Việc hòa giải đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất là điều kiện tiên quyết nếu muốn Tòa án thụ lý đơn khởi kiện trong trường hợp bên trong các bên tiến hành khởi kiện sau này. 

Còn các trường hợp tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì cũng theo khoản khoản 2 Điều 3 Nghị định số 04/2017/NQ-HĐTP, việc hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp trong trường hợp này không phải là điều kiện khởi kiện vụ án. Vì vậy, nếu tranh chấp đất đai rơi vào trường hợp này, nếu các bên không muốn hòa giải, các bên có thể gửi thẳng đơn khởi kiện đến Tòa án và yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp.

Giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án được quy định như thế nào?

Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện

Nếu sau khi đã hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành, thì việc giải quyết tranh chấp sẽ được thực hiện như sau:

• Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì các bên có quyền gửi đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án nhân dân giải quyết;
• Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai 2013 thì chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp sau: Tiếp tục nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền hoặc gửi thẳng đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân để yêu cầu giải quyết tranh chấp.

Khi các bên hoặc một trong các bên đã quyết định chọn con đường tố tụng để giải quyết tranh chấp, việc nộp đơn khởi kiện phải kèm theo những tài liệu như sau: 

(Lưu ý: Tùy vào tính chất mỗi vụ án khác nhau, Tòa án sẽ yêu cầu người khởi kiện nộp những tài liệu, chứng cứ khác nhau. Việc chúng tôi liệt kê những tài liệu dưới đây chỉ nhằm mục đích để quý khách hàng có thể tiết kiệm tối đa thời gian chuẩn bị các tài liệu cần thiết):

• Sổ hộ khẩu người khởi kiện (bản sao y);
• Chứng minh nhân dân người khởi kiện (bản sao y);
• Biên bản hòa giải tại UBND xã (nếu thuộc trường hợp bắt buộc phải hòa giải);
• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (bản sao y);
• Hợp đồng liên quan đến tranh chấp đất đai (bản sao y);
• Văn bản thể hiện tình trạng hiện tại của bất động sản (VD: hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp tài sản tại ngân hàng – bản sao y);
• Di chúc (bản photo hoặc trích lục công chứng).

Thời gian giải quyết các vụ án liên quan đến đất đai tại Tòa án, thì theo điểm b khoản 1 Điều 203 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, thông thường sẽ mất khoảng 04 tháng. Trường hợp vụ án có tính chất phức tạp hoặc do sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan thì Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử nhưng không quá 02 tháng. Tức tổng thời gian giải quyết vụ án không được quá 06 tháng.

Trên đây là toàn bộ bài viết liên quan đến vấn đề khởi kiện tại Tòa án để giải quyết tranh chấp đất đai có được không? Trường hợp quý khách hàng có phát sinh bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến nội dung bài viết hoặc có nhu cầu tư vấn pháp lý miễn phí, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua Hotline bên dưới. Công ty Luật Long Phan PMT chúng tôi – Công ty luật chuyên hỗ trợ giải quyết các tranh chấp về Đất Đai – Hợp Đồng sẽ hỗ trợ quý khách hàng kịp thời và tận tình. Xin cảm ơn!

Bài viết nói về: Khởi kiện tại Tòa án để giải quyết tranh chấp đất đai có được không? - Nguồn trích dẫn từ: Luật Long Phan PMT